Karaciğer Kanseri Nedir?

Karaciğer kanseri, hekim olmayanların karaciğerde görülen kötü huylu hastalıklara verdiği ortak bir isimdir. Karaciğer kanserleri kabaca karaciğerden kaynaklananlar (primer) ve başka yerden karaciğere metastaz yapmış (sekonder) olanlar diye ikiye ayrılabilir. Çoğu metastatik tümörlerdir. Dolaşıma geçebilen ve gittiği yerde tutunabilen her kanser karaciğere de metastaz yapabilir. Metastatik karaciğer tümörleri (sekonder) en sık kolorektal, meme ve over kanserlerine bağlıdır. Ama pankreas, mide, akciğer, tiroid gibi her organ veya kas, kemik, damar ve bağ dokusu gibi her dokunun kanseri de karaciğere metastaz yapabilir.

Erişkinlerde primer kanserlerin çoğu (%80-90) hepatoselüler kanserdir (HCC), karaciğer hücrelerinden (hepatosit) köken alır. Karaciğer içindeki safra yollarında köken alan kolanjio karsinom primer karaciğer kanserlerinin %10-20’si kadarını oluşturur. Karaciğerdeki damarlardan köken alan anjiosarkom da %1 sıklıktadır. Tüm primer karaciğer kanserlerinin görülme sıklığı ülkeden ülkeye değişiklik gösterse de yeni tanı alan tüm kanserlerin ancak %1-3 kadarını, kanserden ölümlerin de %5-6 oluşturmaktadır. Çocuklardaki primer karaciğer kanserlerinin çoğu (%75) hepatoblastomdur, embriyonel kaynaklı bir tümör olup karaciğer kök hücrelerinden geliştiği düşünülmektedir.

Karaciğer kanseri belirtileri:

Kitlelerin boyutu ve yerleşimi şikayetlerde temel belirleyicidir. Karaciğerin çevresinde mide, oniki parmak bağırsağı (duodenum), kalın bağırsak (kolon), sağ böbrek ve böbrek üstü bezi, karındaki en büyük toplardamar (vena kava inferior) ve diyafram (karın boşluğu ile akciğerleri birbirinden ayıran yapı) bulunmaktadır. Karaciğerin ürettiği safra safra yolları ile karaciğerden çıkıp duodenuma açılır. Karaciğerdeki kitleler bu doku ve organlara basarak veya invaze ederek (kanserli dokunun komşu yapılara temas yolu ile ilerlemesi) şikayetlere yol açabilir.

Kötü huylu kitleler (kanserler) bulundukları yer ve büyüklükten bağımsız olarak çok enerji tüketirler, bu da hastada kilo kaybına ve güçsüzlüğe neden olabilir. Ayrıca:

• İstemeden kilo kaybetmek,
• İştah kaybı,
• Karında sağ üst kadranda ağrı,
• Ele gelen bir kitle,
• Bulantı,
• Kusma,
• Genel halsizlik, güçsüzlük,
• Karında şişme,
• Sarılık (gözün beyaz kısmında ve ciltte)
• Krem-beyaz renkte (akolik) dışkılama diğer belirtilerdir.

Günümüzde pek çok hasta kitleye bağlı bir şikayeti olmadan, çeşitli nedenlerle yapılmış görüntüleme yöntemleri ile tanı almaktadır.

Karaciğer kanseri risk faktörleri:

Hepatosellüler (karaciğer hücreli) karsinom (HCC), karaciğerin en sık görülen primer kanseridir. Dünyada ülkeler bazında değişiklikler olmakla birlikte %80-90 oranında kronik karaciğer hastalığı (siroz) ile birlikte görülür. Genellikle 60 yaş sonrası, en sık 85 yaşlarda görülür. Ama bazı kalıtsal hastalıklarda (tirozinemi gibi) daha çocukluk çağında bile olabilir. Hepatoselüler kanser gelişiminde risk faktörleri şunlardır:

• Kronik hepatit B ve hepatit C enfeksiyonu
• Herhangi bir nedenle gelişmiş siroz
• Bazı kalıtsal olarak geçen hastalıklar (hemakromatozis ve Wilson Hastalığı gibi)
• Diyabet
• Alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı (NASH; non-alcholic steato hepatitis)