Ketojenik Diyet
Ketojenik diyet, tıpta öncelikle çocuklarda kontrol edilmesi zor yani refrakter epilepsiyi tedavi etmek için kullanılan yüksek yağlı besinler ile yeter miktarda protein içeren besinlerin öncelikli tüketildiği, düşük karbonhidratlı bir diyettir. Ketojenik diyetin halk arasındaki bir diğer adı da keto diyettir.
Gerçekleştirilen sınırlı tıbbi çalışmalar sonucunda ketojenik diyet sürecinde aralarında öncelikle epilepsi olmak üzere Alzheimer, diyabet ve kanser gibi birtakım hastalıklara ve sağlık sorunlarına karşı faydalarının yanı sıra kilo verilmesinde yardımcı olduğu görülmüştür.
Ancak uzun süre kesintisiz devam ettirilmesi sağlık açısından tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Yapılan araştırmalar tıp uzmanları tarafından henüz yeterli görülecek çapta gerçekleştirilmediği için ketojenik diyete başlama ve diyeti sürdürme kararlarının dikkatli bir şekilde, ideal şartlar altında mutlaka bir diyetisyene başvurarak alınması tavsiye edilmektedir.
Ketojenik diyetin epilepsi tedavisi için kullanıldığı araştırmalarda vakaların yarısından fazlasında epilepsi nöbetlerinde farklı oranlarda azalma görülmüştür. Hastaların belirli bir yüzdesinde ketojenik diyet, Atkins diyeti ve diğer düşük karbonhidrat diyetleri ile birçok benzerliğe sahiptir.
Ketojenik diyetin temelinde vücudun dışarıdan karbonhidrat alımını büyük ölçüde azaltmak vardır. Karbonhidrat alımındaki bu azalma vücudu ketoz adı adı verilen metabolik bir duruma sokar. Ketoz durumunda vücut enerji için yağ yakmada çok daha verimli bir hale gelir ve vücut enerji ihtiyacını karbonhidratlar yerine yağlardan karşılamaya başlar.
Bu süreç dahilinde yağ karaciğerde ketonlara dönüştürülür ve bunlar beyin için dahi enerji sağlamak üzere kullanılabilir. Ketojenik diyetler hem kan şekeri değerlerinde hem de insülin seviyelerinde büyük bir düşmeye neden olabilir.
Ketojenik Diyet Türleri Nelerdir?
Ketojenik diyetin farklı türleri vardır. Bunlar arasında en yaygın olanları Standart Ketojenik Diyet (SKD), Yüksek Proteinli Ketojenik Diyet, Döngüsel Ketojenik Diyet (DKD), ve Hedefe Yönelik Ketojenik Diyettir.
(HKD) Döngüsel veya hedefli ketojenik diyetler daha gelişmiş yöntemlerdir ve temel olarak vücut geliştiriciler veya sporcular tarafından kullanılır, profesyonel bir diyetisyen tarafından destek alınmadan kullanılmaları tıp uzmanlarınca tavsiye edilmemektedir. Üzerinde en çok bilimsel araştırma yapılmış türü ise standart ketojenik diyettir.
Standart ketojenik diyette çok düşük karbonhidrat, orta miktarda protein ve çok yağlı bir diyet sürdürülür. Diyette genellikle yüzde 75 oranında yağ, yüzde 20 oranında protein ve sadece yüzde 5 oranında karbonhidrat bulunur.
Yüksek proteinli ketojenik diyet, standart ketojenik diyete benzerlik gösterse bile daha fazla protein içerir. Bu diyette genellikle yüzde 60 oranında yağ, yüzde 35 oranında protein ve yine yüzde 5 oranında karbonhidrat bulunur.
Ketojenik Diyetin Faydaları Nelerdir?
Ketojenik diyet esasında epilepsi gibi nörolojik hastalıkların tedavisi için bir araç olarak ortaya çıkmıştır. Bu konuda gerçekleştirilen araştırmalar ketojenik diyetin epileptik çocuklarda nöbetlerde büyük azalmaya neden olabileceğini ortaya çıkarmıştır. Bununla birlikte sonradan ketojenik diyetin özellikle metabolik, nörolojik veya insülinle ilişkili hastalıklarda birçok sağlık yararı sağlayabileceğine dair sonuçlar veren çeşitli araştırmalar gerçekleştirilmiştir.
Ketojenik diyet, doğru tarzda uygulandığında sağlıklı bir şekilde kilo vermeye ve çeşitli tıbbi sorunlar ile hastalıklar için risk faktörlerini en aza indirmeye yardımcı olabilir. Kalori sayımı yapmadan veya yiyecek takibine çok fazla dikkat ayırmadan kilo verme konusunda etkili olduğu görülmüştür.
Ketojenik diyet, vücut yağı, HDL kolesterol seviyeleri, kan basıncı ve kan şekeri gibi kalp hastalıklarını ortaya çıkarabilen risk faktörlerini iyileştirebilir. Keto diyetinin Alzheimer hastalığının semptomlarını azaltabildiği ve ilerlemesini yavaşlatabildiği gözlemlenmiştir.